Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, NATO Parlamenter Asamblesi (NATO PA) Siyasal Komisyon ile Akdeniz ve Orta Doğu Hususi Grubu Ortak Toplantısı’nda konuştu.

Dönmez, burada yapmış olduğu konuşmada, 70’inci yılını geride bırakan NATO ittifakının yeni sınamalarla karşı karşıya kalmış olduğu bir dönemden geçtiğini söylemiş oldu.

Bakan Dönmez görüşmede; Türkiye’nin Karadeniz ve Akdeniz’de sismik araştırma ve sondaj çalışmalarına devam ettiğini belirterek, “Bulduğumuz ve bulacağımız kaynaklar Türkiye’nin ve bölgenin arz güvenliğine de ciddi oranda katkı elde edecektir.” mesajını verdi.

“Enerji piyasaları  arz güvenliğinin sağlanması ve maliyet artışlarıyla savaşım ediyor”

Son yıllarda enerji arzının kesintisiz sürdürülmesi, eleştiri altyapıların korunması, siber güvenlik, hibrit tehditler şeklinde enerji ile ilgili konuların NATO’nun gündeminin üst sıralarında yer aldığını kaydeden Dönmez, enerji piyasalarının arz güvenliğinin sağlanması ve maliyet artışlarıyla savaşım ettiğini söyledi.

“Jeopolitik riskler enerji piyasalarının sürdürülebilirliğini tehdit ediyor”

Dönmez, jeopolitik risklerin de enerji piyasalarının sürdürülebilirliğini tehdit ettiğini dile getirerek, “Pandeminin yaraları hemen hemen sarılmamışken, olağandışı hava koşulları ve bilhassa içinde bulunduğumuz Rusya-Ukrayna Savaşı, türbülansın sertliğini daha da artırdı.” diye konuştu.

Önceki enerji krizlerinden daha ağır ve neticeleri uzun döneme yayılacak sıkıntılı bir sürecin deneyim edildiğine dikkati çeken Dönmez, “Bugün uzmanların da üstünde ittifak etmiş olduğu suretiyle küresel enflasyonist baskıların en mühim sebebi artan enerji fiyatlarıdır.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.

“Türkiye, 2002’de 32 gigavat olan elektrik kurulu enerjisini 3 kattan fazla artırdı”

Bakan Dönmez, Türkiye’nin enerji sektöründe 2001’de süregelen tekrardan yapılanma ve liberalizasyon uygulamaları çerçevesinde, 2002’de ortalama 32 gigavat olan elektrik kurulu gücünün 3 kattan fazla artırılarak 100 gigavat seviyesinin üstüne çıkarıldığını açıkladı.

“Elektrik üretimindeki oranı ise yüzde 84 seviyelerine ulaştı”

Bu kapasitenin yüzde 65’inin yerli ve yenilenebilir kaynakların, yüzde 54’lük kısmının ise yenilenebilir kaynakların oluşturduğunu aktaran Dönmez, “Son 20 yılda meydana gelen yatırımlar kapsamında, hususi sektörün toplam kurulu güç içindeki oranı da yüzde 80 seviyelerine, elektrik üretimindeki oranı ise yüzde 84 seviyelerine ulaşmıştır. Şu demek oluyor ki kamunun buradaki oranı giderek azalmıştır. Bu rakamlar, yerli ve yabancı {özel sektör} firmalarının ülkemiz enerji sektörüne duyduğu güvenin bir göstergesidir.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.

Dönmez, enerji sektöründeki siyaset önceliklerinin, arz güvenliğinin sağlanması, piyasalarda öngörülebilirliğin artırılması ve yerli kaynakların azami seviyede kullanımı ile yerli imalat kapasitesinin geliştirilmesi bulunduğunun altını çizdi.

Türkiye’nin yenilenebilir enerji kaynakları açısından büyük potansiyele haiz olduğuna işaret eden Dönmez, “Meydana gelen yatırımlarla yenilenebilir enerji kurulu gücünde Avrupa’da 5’inci, dünyada 12’nci sıraya geldik. Jeotermal kurulu gücünde ise Avrupa’da birinci, dünyada 4’üncü durumdayız.” ifadesini kullandı.

Ağustos 2020’de Ankara’da faaliyete geçen entegre güneş paneli fabrikasının Avrupa ve Orta Doğu’nun en büyük imalat tesisi haline geldiğini kaydeden Dönmez, “Mevcut aşamada, PV paneli üretim kapasitesi olarak Avrupa’da birinci, dünyada ise dördüncü sıraya geldik.” bilgisini paylaştı.

“Türkiye doğalgaz sektöründe Avrupa’nın en büyük dördüncü piyasası”

Bakan Dönmez, Türkiye’nin doğalgaz sektöründe Avrupa’nın en büyük dördüncü piyasası olduğuna dikkati çekerek, “Son yıllarda doğalgaz altyapısına mühim yatırımlar yaptık ve bu yatırımlar yardımıyla LNG tesislerimizin kapasitelerini artırdık. Bunlara ilaveten, FSRU tesisleri kurduk, doğalgaz depolama projelerini hayata geçirdik ve hala depolama kapasitelerini artırma çalışmalarımız devam ediyor. Doğalgaz giriş kapasitemizi 4 kattan fazla artırdık. Şu an senelik 4,4 milyar metreküp olan organik gaz depolama kapasitemizin 11 milyar metreküpe çıkarılmasına yönelik yatırımlarımız da bir taraftan devam ediyor.” diye konuştu.

Türkiye’nin hidrokarbon arama faaliyetlerine de değinen Dönmez, şu şekilde devam etti:

“Hem Karadeniz’de hem de Akdeniz’de sismik araştırma ve sondaj çalışmalarımızı devam ettiriyoruz. Bulduğumuz ve bulacağımız kaynaklar Türkiye’nin ve bölgenin arz güvenliğine de ciddi oranda katkı elde edecektir. Halen filomuzda dört tane derin deniz sondaj gemimiz, iki tane sismik araştırma gemimiz ve altı tane destek gemimizle 24 saat çalışmalarımızı aralıksız sürdürüyoruz. Bu çalışmalarımızın neticesi olarak 2020 yılının dünyadaki en büyük off-shore doğalgaz keşfini Karadeniz’de gerçekleştirdik. İlk verilere bakılırsa bu keşfin miktarı 540 milyar metreküp olup, bu gazı gelecek yıl ulusal iletim sistemimize bağlamak için çalışmalarımıza hızla devam ediyoruz. Söz mevzusu proje kapsamında ilk boruların deniz tabanına döşenmesine ilişkin töreni de dün Sayın Cumhurbaşkanı’mızın katılımıyla alanda gerçekleştirdik.”

“Gelecek yıl ilk reaktörü devreye alacağız”

AA’nın haberine bakılırsa, Türkiye’deki ilk nükleer güç santralinin kurulumu çalışmalarının Mersin Akkuyu’da devam ettiğini anımsatan Dönmez, “İnşallah gelecek yıl ilk reaktörü devreye alacağız. Bunun yanında ikinci ve üçüncü santraller için de yer seçimi ve teknolojiye yönelik çalışmalarımız devam ediyor.” dedi.

Dönmez, enerji verimliliğinin önemine de vurgu yaparak, “Bu kapsamda 2017-2023 yıllarını kapsayan Ulusal Enerji Verimliliği Fiil Planını hazırladık ve bu plan çerçevesinde mühim hedefleri de belirlemiş olduk. 2017-2021 yılları aralığında enerji verimliliği projelerine 6,5 milyar dolar civarında yatırım yaptık. Bu sayede 15,6 milyon ton emisyon azaltımı gerçekleşti. Toplam emisyon azaltımının 43 milyon tona ulaşmasını da öngörüyoruz. 2030 yılına yönelik Ulusal Enerji Verimliliği Fiil Planı hazırlıklarını da devam ettiriyoruz.” açıklamasında bulunmuş oldu.

Geçen yıl Paris Anlaşması’nın Türkiye Büyük Millet Meclisinde onaylandığını hatırlatan Dönmez, şu şekilde devam etti:

“Buna paralel olarak Sayın Cumhurbaşkanı’mız tarafınca 2053 net-sıfır hedefimiz kamuoyuyla paylaşıldı. Bu hedef çerçevesinde kapsamlı bir Yeşil Kalkınma Programı’nı başlattık. Belirlenen hedeflere ulaşmak için enerji sektörü olarak da elimizden geleni yapıyoruz. Bunda kararlıyız. Bu senenin İklim Değişikliği Taraflar Konferansı (COP 27) öncesi enerji sektöründe yeni yol haritamızı da kamuoyuyla paylaşacağız. Türkiye Ulusal Enerji Planı’nda 2053 net-sıfır emisyon hedeflerine ulaşmak için enerji sektörünün dönüşümünün planlamasını da ortaya koyacağız.”

“İş birliği çabalarını artırmalıyız”

Bakan Dönmez, bu planlamaları yaparken enerji sektöründe meydana gelen dalgalanmalar ve fiyat artışlarının oluşturduğu zorluklara da değinerek şunları kaydetti:

“O şekilde bir dönemden geçiyoruz ki hem arz güvenliğini sağlayarak tüketicileri korumak hem iklim değişikliği ile savaşım ederek enerji dönüşümünü gerçekleştirmek hem de net-sıfır hedefine ulaşmak mecburiyetindeyiz. Yaşanmış olan bu olağan dışı periyodu, olağan tedbirlerle yönetmek kolay olmayacak gözüküyor. Bu sebeple geçici de olsa olağan dışı tedbirleri almamız gerekiyor. Bu çerçevede, enerjinin ülkelerin politikalarındaki önemini bir kez daha vurgulamak isterim. Enerji, ülkelerin politikalarını ve ekonomilerini şekillendiriyor ve etkiliyor. Fakat yıkıcı olmadığını, aksine birleştirici bulunduğunu da ifade etmek isterim. İş birliği için bir inşa aracı olduğuna inanıyorum.”

Son birkaç yılda yaşanmış olan gelişmelerin öz yeterliliğin ve iş birliğinin önemini bir kez daha gösterdiğinin altını çizen Dönmez, şu şekilde konuştu:

“Türkiye olarak, yurttaşlarımızın refahını çoğaltmak ve ekonomik kalkınmayı gerçekleştirmek için oldukca taraflı iş birlikleriyle karşılıklı yarar elde eden ve kazan-kazan ilkesine dayalı yeni projelerin geliştirilmesi için tüm çabamızı ortaya koyduk. Bundan sonrasında da bu mevzuda iş birliğine açık olduğumuzu ifade etmek isterim. Bunu da hayata geçirmeye devam edeceğiz. Siyasal konuların enerji sektörüne negatif yansımasına izin vermeden, teknik açıdan yapılabilir projeler için hep birlikte irademizi ortaya koymalı ve diyaloğu sürdürerek iş birliği çabalarını artırmalıyız.”