Şişkinlik problemi oldukca fazla rahatsızlığa niçin olur ve bilhassa gaz oluşumu bu duruma eşlik ederse dayanılmaz olabilir. Sadece, bir çok durumda şişkinlik hakkaten ciddi bir durumu ifade etmez.

Şişkinlik bir çok süre rejim ve yaşam seçimi değişiklikleriyle kolayca ortadan kaldırılabilir, sadece daima değil. Birçok insan için bağırsaklardaki aşırı gazın sebepleri proteinin zayıf sindirimi (gıdanın fermantasyonu meydana gelir), şeker ve karbonhidratların tam olarak emilememesi (bazı karmaşık karbonhidratların parçalanması için vücutta enzimlerin eksikliği) ve bağırsakta bakteri dengesizliğidir (sindirim sisteminde trilyonlarca hem iyi hem de fena bakteri vardır ve daha çok fena bakteri olduğunda şişkinliğe ve aşırı gaza niçin olabilir).

ŞİŞKİNLİĞİN EN YAYGIN 10 NEDENİ

Bununla beraber, kimi zaman şişkinlik vücutta gizlenen ciddi bir hastalığın emaresi olabilir. Şişkinlik alerjiler, hormonal dengesizlikler, tiroid fonksiyon bozukluğu, bağırsak bozuklukları ve inflamatuar bağırsak hastalığına bağlı olarak gelişebilen bir durumun en yaygın emarelerinden biridir.

Bozulan metabolizmadan atık ürünlerin zayıf atılımına kadar birçok şey bağırsak sağlığını etkileyebilir. İlk bakışta en uzak nedenler bile, mesela yetersiz uyku yada stres, halsizlik faktörleri bile şişkinliğe niçin olabilir.

Popüler inanışın aksine, şişkinliğin fazla şişman olmakla yada oldukca fazla su içmekle pek ilgisi yoktur. Midede sıvı aslına bakarsak birikemez, sadece şişkinliğe vücudun öteki kısımlarında (ayak bilekleri, yüz ve ayaklar) şişlik eşlik edebilir.

İşte şişkinliğin en yaygın 10 sebebi.

Hazımsızlık

Çeşitli sindirim sistemi hastalıkları (irritabl bağırsak sendromu, ülseratif kolit ve çölyak hastalığı şeklinde) olan birçok şahıs şişkinlik, gaz ve öteki rahatsız edici emareler yaşar. İrritabl bağırsak sendromu hastalarının yüzde 23 ila 96’sının ve kronik kabızlığı olan hastaların yarısından fazlasının şişkinlik yaşamış olduğu tahmin ediliyor.

Sıvı Tutulması (Ödem yada Assit)

Karında sıvı birikmesi (assit) enfeksiyon, karaciğer hastalığı ve hatta kanser şeklinde ciddi bir hastalığın emaresi olabilir. Bu durumda derinin sararması (sarılık), göz kürelerinin renginin değişmesi yada karın ağrısı şeklinde öteki böbrek yetmezliği yada hepatit semptomları da görülüyorsa ne olursa olsun bir uzmana başvurun.

Dehidrasyon

Tuzlu yiyecekler yedikten sonrasında susuzluk hissinin arttığını ve bunun sonucunda şişkinlik hissettiğinizi fark ettiniz mi? Acayip görünebilir, sadece ne kadar oldukca sıvı tüketirseniz (gıdalardan gelen sıvılar dahil), şişkinlik riskiniz o denli azalır.

Dehidrasyon (vücudun susuz kalması) ve elektrolit dengesizlikleri sindirim sürecini bozar. Vücut sıvı dengesini tekrardan sağlamaya çalıştığında, benzer durumlardan kendisini korumak için daha da fazla su birikmeye adım atar. Bu durumda dışkı ile ilgili problemler da olabilir. Böylece, sıvı seviyesini yenilemeye başladığınızda, vücut onu karında biriktirecek ve bu da şişlik ve şişkinliğe yol açacaktır.

Kabızlık

Şişkinliğin en belirgin sebebi wcye gitme ihtiyacıdır. Kabızlık esnasında atık ürünler bağırsaklarda kalır ve karında ağırlık, ağrı, hastalık ve gaza niçin olur. Kabızlığın en yaygın sebepleri rejimde lif yada sıvı eksikliği, hareketsiz yaşam seçimi ve strestir.

Besin Alerjileri

Belirli maddelere yada gıdalara karşı alerjiler, hassasiyetler yada intoleranslar gaz ve şişkinliğe niçin olabilir. Bunlar çoğu zaman glüten (ekmek, makarna, tahıl) ve FODMAP kısa zincirli karbonhidratları içeren yiyecekleri ihtiva eder.

Kabuklu deniz ürünleri yada kabuklu yemişler şeklinde oldukca çeşitli gıdalara karşı alerjiler ortaya çıkabilir. Alerjisi olanlar, ortaya çıkan emareler oldukça belirgin olduğundan bu durumun farkındadır. Sadece besin intoleranslarınada emareler oldukca açık değildir ve değişik olabilen oldukca çeşitli sadece hafifçe emareler ortaya çıkabilir.

Vücudunuzun neyi muntazam ememediği yada parçalayamadığını görmek için yiyecekleri tek tek kesmeyi denemekten başka kati bir umar yoktur.

SİBO

İnce Bağırsaklarda Aşırı Bakteri Çoğalması (SİBO), sindirim sisteminde, çoğu zaman bağırsaklarda yüksek konsantrasyonda zararı dokunan bakteri ile ilişkilidir ve antibiyotik aldıktan sonrasında iltihaplanma yada uygunsuz sindirim sonucu gelişebilir.

Sıhhatli bir bağırsakta değişik bakteri türleri uyum içindedir ve besinlerin emilmesine destek sağlar. Sadece zararı dokunan bakteriler çoğaldığında mide zarına zarar vererek gıda emilimlerini engeller. Bazı gıdalar ve maddeler de besin intoleransları ve vücudun bu tarz şeyleri tam olarak ememesi sebebiyle SİBO emarelerine niçin olabilir.

Enfeksiyonlar

Pelviste, idrar yolunda ve sindirim sisteminde şişkinlik, ödem yada asit iltihaplanmaya ve beyaz kan hücrelerinde artışa yol açan bir enfeksiyonlardan kaynaklanabilir. Ciddi bir enfeksiyona ek olarak ateş, kızarıklık, ağrı ve şişmiş lenf düğümleri birlikte rol alır.

Bağırsak Tıkanıklığı

Kimi zaman şiddetli şişkinliğe (bu durumda şişkinlik midede değildir) kabızlık, mide bulantısı ve kusma eşlik edebilir. Bunların hepsi bağırsak tıkanıklığı emareleri olabilir. Hastalığa ince yada kalınca bağırsakta bir yara yada tümör niçin olabilir.

Yara yada tümör büyümesi esnasında, oluşum bağırsağın duvarlarına baskı yaparak onu bloke eder. Bu oldukça acı verici bir süreçtir, bunun sonucunda vücut atıkları boşaltma kabiliyetini kaybeder. Bu durumda en kısa sürede bir uzmana başvurmalı ve derhal tedaviye başlamalısınız. Hastalık tedavi edilmediği takdirde bağırsak yırtılmasına ve ölüme niçin olabilir.

Hormonal Değişimler

PMS’nin şişkinlik, hazımsızlık, kabızlık ve sıvı tutulmasına niçin olduğu bilinmektedir. Bu rahatsızlıklar geçicidir ve düzensiz tane kanaması, miyom ve şiddetli kramplar şeklinde öteki semptomlar eşlik etmedikçe ciddi sorunlara niçin olmaz. Şişkinlik adetten ilkin, tane esnasında yada sonrasında ortaya çıkabilir ve bazı bayanlar vücutta iki haftaya kadar şiddetli sıvı tutulması yaşayabilir. Tane döngüsünün ilk günlerinde östrojen seviyeleri yükselir ve uterusun astarı kalınlaşır. Yumurtlama esnasında sıvı ve kan biriktikçe şişkinlik artabilir. Tane döneminde fazla sıvı, kan ve dokular salınır ve şişkinlik kaybolur.

Kanser

Şişkinlik nadiren kanser emaresidir, sadece gene de kolon yada rahim kanserinde mühim bir işarettir. Erken evre mide kanseri çoğu zaman herhangi bir emareye niçin olmaz. Bununla beraber, şişkinlik dışındaki kanser emareleri içinde kilo kaybı, hazımsızlık, mide bulantısı, kanlı kusma ve karın ağrısı bulunur.

Şişkinlik devam ederse ve nedenini bulamıyorsanız ne olursa olsun bir uzmana başvurun.

ŞİŞKİNLİĞİ ÖNLEMEK İÇİN İPUÇLARI

Bağırsaklarda gaz oluşumunda besinlerin büyük görevi olduğundan şişkinlikten kurtulmanın en etkili yolu dengeli beslenmedir. Tüketilen besinlerin sindirim sisteminde sorunsuz hareket etmesi için vücudun yüksek lif içeriğine haiz yiyeceklere ihtiyacı vardır. Günlük minimum 25-30 gram rejim lifi alınmalıdır.

Sebzelerde, meyvelerde, kuru yemişlerde, yağlı tohumlarda, baklagillerde ve tahıllarda iyi oranda lif bulunur. Sadece, şişkinliğin sebebinin bir tek beslenmeyle değil, genel olarak yaşam tarzıyla da ilişkili olabileceğini ihmal etmeyin.

Şişkinliği önlemek için en etkili ürünler şunlardır:

– İyi bakteri olarak malum probiyotikler, sindirim sisteminin durumu üstünde pozitif bir etkiye haizdir ve bağırsaklarda sorunlara niçin olabilecek zararı dokunan bakterileri yok ederler. Organik probiyotik kaynakları yoğurt, kefir, kombucha ve lahana turşusudur.

– İşlenmiş popüler paketli süt ürünlerinin aksine, canlı kültür içeren süt ürünleri, uygun sindirim için lüzumlu enzimleri ihtiva eder. Suni katkı maddeleri içeren aromalı yoğurtlardan kaçınmaya çalışın.

– Su içinde ne olduğu yüksek meyve ve sebzeler tüketin. Sulu sebze ve meyveler, naturel olarak şişkinliği gidermeye destek olan elektrolitler ve enzimler ihtiva eder. Rejiminize yeşil yapraklılar, salatalık, kereviz, enginar, rezene, kavun, çilek ve çeşitli sebzeleri eklemeyi deneyin.

– Çeşitli otları, baharatları ve çayları deneyin. Zencefil, karahindiba, aloe vera ve rezene şeklinde bazı otlar ve baharatlar sindirim sistemi için iyidir. Baharatların müshil tesiri olabilir, mide-bağırsak sisteminin kaslarını gevşeterek fazla sıvı ve atık ürünlerin atılmasına destek olabilir. Yemeklerinizde çeşitli taze çekilmiş otlar (maydanoz, kekik, biberiye), zencefil kökü, aloe vera suyu, nebat çayları ve uçucu yağlar kullanmayı deneyin. Kemik suyu ve yeşil çayın da irin önleyici bulunduğunu ve bağırsak sağlığını destekleyebileceğini ihmal etmeyin.

– Etken bir yaşam seçimi, sindirim sisteminin düzgüsel çalışmasına, atık ürünleri ve toksinleri uzaklaştırmasına destek sağlar. Bunu yapmak için haftada birkaç kez günde 30-60 dakika spora ayırmanız gerekir. Egzersiz sonrası şekerli içeceklerden uzak durun. Sadece, oldukca yoğun egzersizlerin de şişkinliğe niçin olabileceğini ihmal etmeyin. Aşırı emek harcama, adrenal bezlerin büyük miktarlarda stres hormonu kortizol salmasına niçin olur. Ihmal etmeyin, fizyolojik aktivite hoş olmayan sonuçlara niçin olmadan durumunuzu iyileştirmelidir.

– Yeterince su için. Sıvı alımı, susuz kalındığında şişkinliği hızla giderebilir. Sıvı ek olarak rejim lifinin muntazam çalışmasına da katkıda bulunur. Vücudun günlük gerekseme duyduğu sıvı miktarı kati olarak belli değildir. 8 bardak su ile başlayabilirsiniz. Bağırsakların muntazam emek harcaması için su dengesinin korunması oldukca önemlidir, sadece burada doğru içecekleri seçmek gerekir. Alkol, gazlı ve kafeinli içecekler, bilhassa ilave tatlandırıcılar ve suni maddeler içerenler, bağırsağın durumunu kötüleştirebilir. Mütevazı su, taze meyve ve birkiler (limon, greyfurt, fesleğen) yada nebat çaylarını tercih etmek en iyisidir.

– Stresten kaçının. Gerilmiş, mutsuz, endişeli yada bir tek oldukca bitkin olduğunuzda bağırsaklarınızda hastalık hissettiğinizi fark ettiniz mi? Stres ve kaygı sindirimi etkisinde bırakır. Bunun sebebi, bağırsakların ve beynin vagus siniri ile yakından bağlantılı olmasıdır. Büyük oranda stres kortizol seviyelerinde bir artışa niçin olur. Bu, şeker seviyelerinde ve öteki hormonların üretiminde değişikliklere yol açarak kimi zaman artan açlığa, kabızlığa ve vücutta sıvı tutulmasına niçin olur. Bunun da ötesinde, stres, şişkinliğe katkıda bulunan daha leziz yiyecekler için talep duymaya niçin olur. Yavaş bir metabolizma, hazımsızlık ve oldukca oranda ağır besin rahatsızlıklara neden olur.

– Öte taraftan, bazı yiyecekler gastrointestinal sistemin durumunu kötüleştirebilir ve şişkinliği şiddetlendirebilir. Şeker, bağırsaklarda fermantasyona niçin olur, bu da iltihabın yayılmasına neden olur. Rafine tahıllar da şişkinliği tetikleyebilir. Birçok insan mısır, yulaf ve öteki tahıllarda bulunan glütene karşı toleranssızdır. Bazı durumlarda brokoli, beyaz lahana, karnabahar, soğan ve hatta sarımsak şeklinde sebzelerin vücut tarafınca sindirilmesi zor olsa gerek. Fasulye de gaz oluşumunu tetikleyebilir. Suni tatlandırıcılar da şişkinlik yapabilir. Bunlara aspartam, sorbitol, mannitol ve ksilitol dahildir.