Vakanüvis, Zelensky ve Putin’in devlet başkanlığına giden sürecini yazdı

Tüm dünya ‘iki Vladimir’in’ yapacaklarına odaklanırken, Zelensky ve Putin’in devlet başkanlığına giden sürecini, Vakanüvis kalem aldı.

İki Vladimir, iki hikâye

Vakanüvis

Son ayların, bilhassa de son günlerin dünya çapındaki en popüler iki adı asla şüphesiz Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy.

Geçen haftadan bu yana dünya “İki Vladimir”in yaptıklarına ve yapacaklarına odaklanmış durumda.

Putin ve Zelenskiy’in kim oldukları ana hatlarıyla elbet biliniyor.

Biz ise “İki Vladmir”e birazcık daha yakından bakmaya çalışalım.

PUTİN’İN DEDESİ, LENİN VE STALİN’İN AŞÇISIYDI

Baba tarafınca büyükbabası; Sovyetler Birliği kurucusu Vladimir Lenin, Lenin’’in eşi Nadejda Krupskaya ve Stalin’e belli sürelerde aşçılık icra eden Spiridon Ivanoviç Putin olan Vladimir Putin, 7 Ekim 1952 tarihinde Sovyet Toplumcu Cumhuriyetler Birliği döneminde adı Leningrad olan St-Peterburg kentinde Vladimir Spiridonoviç Putin ve Maria Ivanovna Shelomova çiftinin evladı olarak dünyaya geldi.

Vakanüvis, Zelensky ve Putin in devlet başkanlığına giden sürecini yazdı #1

LİSE ÖĞRENCİSİYKEN KGB’YE GİRMEK İSTEMİŞTİ

Lise öğrenciliği esnasında kentteki KGB merkezine giden Vladimir Putin, kuruma katılma isteğini belirtse de yetkililer kendisine hukuk okuması icap ettiğini söylemişti. Putin de bu tavsiyeyi dinleyerek hukuk eğitimi almıştı.

Leningrad Devlet Üniversitesi Hukuk Kısmı’nden 1975 senesinde mezun olan Putin, yine KGB’ye giderek niçin hukuk okuduğunu lise dönemindeki bu vakası hatırlatarak anlatmış, yetkililer de onun kararlılığından etkilenerek KGB’ye kabul etmişlerdi.

Vakanüvis, Zelensky ve Putin in devlet başkanlığına giden sürecini yazdı #2

KGB’ye girmeye hak kazanan Putin Almanca öğrenmeye yoğunlaşmıştı. Putin, yüksek lisansını ise iktisat alanında yapmıştı. 1975’ten itibaren KGB’de çalışmaya başlamış olan Vladimir Putin, bir süre Almanya’da vazife yapmış, Leningrad’a dönmesinin peşinden da üniversite yönetiminde vazife almıştı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi’ne üye olan Putin, partinin kapatılmış olduğu Ağustos 1991’e kadar üyeliğini sürdürmüştü.

İZMİR TÜPRAŞ’TA ÇALIŞIRKEN ARKADAŞLARI ONA “POTİN” DERMİŞ

Aslına bakarsak Putin’in üniversite öğrencisiyken, gayri resmi temaslarla haber alma örgütünün yetkililerini etkilemek için vazife istediğini dile getiren araştırmalar da bulunuyor.

Vladimir Putin’in yaşam hikâyesindeki bu girişimler ise Türkiye açısından garip bir detay, şu sebeple vakalar devletimizde geçiyor.

Vakanüvis, Zelensky ve Putin in devlet başkanlığına giden sürecini yazdı #3

Yeni Çağ gazetesinde, Erol Çarboğa imzasıyla 9 Aralık 2015’te gösterilen ve ne Rus hükümetince ne de Rusya’nın Ankara Büyükelçiliğince yalanlamayan habere gore Vladimir Putin, okula bir süre ara verip “kendisini ispatlamak için” hususi vazife talep etmiş, yetkililer de onu Türkiye’ye göndermişti.

1971-72 yıllarında rafineri kurulurken Rus tank montaj firmasında “personel şefi” kimliğiyle Aliağa’da görevlendirilen Putin, o dönem rafineride çalışan Adem Albayrak’ın iddiasına gore “Sovyetler için casusluk faaliyetinde” bulunmuştu.

Albayrak, şunları söylemişti:

“TÜPRAŞ’ın akaryakıt tanklarının montaj işi, taşeron bir Rus şirketine verilmişti. Putin de, firmanın en mühim yetkilisiydi. Yirmi yaşlarında birisi için şüphe çekiyordu. Kazanları denetlemek için gelirdi ve bizim yanımıza fazla kalmazdı. Suratı hep asık, soğuk bir adamdı. Biz ona ‘Potin’ derdik. Putin devamlı rafinerinin fotoğraflarını çekerdi. Yasak bölgelerin fotoğrafını gizlice çekerken, sivil polisler kaynakçı bir Rus’la beraber bu tarz şeyleri gözaltına aldı. Aliağa Yalı mahallesinde kalıyorlardı. Vazife esnasında yakalandıkları için Sibirya’ya sürgüne yollayacaklar diye bir korkuları vardı. Diğeri, ‘Ben oraya gidersem tekrar dönemem, o denli eziyete katlanamam’ diyerek evin bahçesinde çam ağaçlardan birine kendini asmıştı. Ağaçta sallanan cesedini polisler bulmuştu.”

YELTSİN, YIKILAN SSCB’Yİ PUTİN’E EMANET ETMİŞTİ

BBC’den Steve Rosenberg’in önceki yıl yazıya döktüğü, “Vladimir Putin’i KGB ajanlığından devlet başkanlığı koltuğuna çıkaran Valentin Yumaşev kimdir?” başlıklı analizde, 1999 senesinde “Kremlin’in anahtarı”nın altın bir tepside Putin’e sunulmuş olduğu belirtiliyordu.

Yazıya gore, eski bir gizmen olan Putin, bizzat o devrin Rusya Federasyonu Başkanı olan Boris Yeltsin ve onun yakın çevresi tarafınca seçilmiş, kendisine “Rusya’yı 21’inci yüzyıla taşıma” görevi verilmişti.

Eski bir gazeteci ve Boris Yeltsin’in Hususi Kalem Müdürü olan Yumaşev, Putin’in önünün açılması sürecine ilişkin şunları anlatmıştı:

“Kendisiyle halefinin kim olacağı mevzusunda birçok görüşme yaptık. Yeltsin’in aklında birkaç aday vardı. Bu görüşmelerin birinde Putin’den de söz ettik. Yeltsin bana Putin hakkında ne düşündüğümü sordu. ‘Bence görkemli bir aday olur. Kesinlikle göz önünde bulundurmalısınız.’ dedim. İşleri ele alış biçimine bakınca oldukça daha büyük görevlere hazır bulunduğunun anlaşıldığını söyledim. Ağustos 1999’da Boris Yeltsin, Vladimir Putin’i Başbakan olarak atadı. Bu, Yeltsin’in Putin’i devlet başkanlığına hazırladığının açık bir işareti olarak yorumlandı. Yeltsin’in bir yıl daha görevde kalması bekleniyordu sadece Aralık 1999’da sürpriz bir halde görevi bırakmaya karar verdi. Yeni yıla üç gün kala, Yeltsin Putin’i konutuna çağırdı. Görüşmede benim de bulunmamı istedi. Putin’e, Temmuz’a kadar görevde kalmayı düşünmediğini, 31 Aralık’ta devlet başkanlığından çekilme edeceğini deklare etti. Vladimir Putin geçici devlet başkanı deklare edildi. Üç ay sonrasında da başkanlık seçimlerini kazanmıştır.”

PUTİN: “SOVYETLER’İN DAĞILMASI, 20. YÜZYILIN EN BÜYÜK TRAJEDİSİDİR”

Vladimir Putin’in yayılmacı politikalarının ipuçları, aslına bakarsak seneler öncesindeki konuşmalarında görülebilirdi. Daha Devlet Başkanlığı’nın ilk zamanlarında pek oldukça kez Sovyet sürecini öven konuşmalar yapmıştı. Putin bir defasında da “Sovyetler Birliği’nin dağılması 20’nci yüzyılın en büyük trajedisidir” demişti.

Hakikaten de Putin, yirmi yılı aşan yönetiminde eski Sovyet Cumhuriyetlerine yine egemen olma çabalarından asla vazgeçmemişti. Rusya Başbakanı olarak yapmış olduğu ilk iş, Rusya’nın geçmiş ve geleceğini “iyi mi okuduğunu” gösteren “Milenyum Manifestosu”ydu.

Putin, düşüncelerini dikte ettirdiği, yer yer de bizzat yazıya döktüğü bu metinde, çağdaş medeniyetler seviyesine erişmek için ülke vatandaşlarını merkezî (otoriter) bir devlet yönetimi altında birleştirmenin gerekliliğini vurguluyordu.

Vladimir Putin, “Milenyum Manifestosu”nu yayınladıktan iki gün sonrasında Rusya Devlet Başkanı seçilmişti.

ÖMER HAYYAM HAYRANI

28 Temmuz 1983’te Lyudmila Shkrebneva ile evlenen ve bu evlilikten Mariya Putina ve Yekaterina Putina isminde iki kızı olan Putin, Nisan 2008’de eşinden ayrılmış, Haziran 2013’te de resmen boşanmıştı. Vladimir Putin’in Beatles’ın iyi bir dinleyicisi olduğu, hatta efsanevî İngiliz grubunun bir üyesi olan Paul McCartney ile Moskova’da görüştüğü basına yansımıştı. Putin, 2010 senesinde kanser hastası evlatların yararına düzenlenen gecede “Blueberry Hill” adlı caz parçasını seslendirerek sahne tecrübesi de yaşamıştı.

Tarihî ve politik içerikli kitapları yeğleyen Putin’in büyük bir Ömer Hayyam hayranı olduğu da biliniyor. Putin, görüştüğü gazetecilere sık sık Farsî ozan, felsefeci, gökbilimci ve matematikçiyi okumalarını tavsiye etmesiyle biliniyor. Putin, siyah dönem sahibi bir judocu da. Putin’in judo sporunu, “oto kontrolü, anı hissetmeyi ve rakibin artı ve eksilerini görmeye yarayan bir felsefe” olarak değerlendirdiği biliniyor.

Babası ateist olan Putin, koyu bir Ortodoks olan annesinin izinden gitmişti. Annesinin gençliğinde verdiği “haç” şeklindeki kolyeyi, taktığı günden beri boynundan çıkartmıyor. Anlattığına gore aslolan “dini uyanışı” ise 1993’te karısının karıştığı ciddi bir otomobil kazası ve Ağustos 1996’da kulübelerini yakan yaşamsal çekince arz eden bir yangından sonrasında başlamıştı.

DİZİ KARAKTERİ GERÇEK OLDU

Bir öteki Vladimir, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’in yaşam hikâyesi de garip detaylarla dolu. 25 Ocak 1978’de Ukrayna’da Yahudi bir ailede doğan Zelenskiy, 41 yaşlarında, arada başka hiçbir dönem olmadan komedyenlikten devlet başkanlığına sıçradı.

Babası iktisat enstitüsünde profesör, anası ise mühendis olan Zelenskiy, iyi bir eğitim almıştı. Liseyi kolejde okurken tiyatroya merak salan Vladimir Zelenskiy, yüksek öğrenimini ise Rih Iktisat Enstitüsü Hukuk Kısmı’nde tamamladı. Sadece, komediye olan ilgisi ağır basan Vladimir Zelenskiy, güldürü programları yapmış oldu.

Zelenskiy, siyasal ve toplumsal çalkantılar yaşanmış olan bir dönemde komedyenliğiyle Ukrayna halkının sempatisini kazanmıştır. Ukrayna’da kitleler 2013 yılından itibaren meydanlara inmişti. İktidar karşıtı gösterilere katılanlar içinde Zelenskiy de vardı. 2015’te yeni programı “Halkın Hizmetkârı”ndaki “devlet başkanı karakteri”yle seyircinin karşısına çıkan Zelenskiy, bu görevi vesilesiyle siyasete iyice ısınmaya başlamıştı.

UKRAYNALI OLİGARKIN DESTEĞİYLE…

Siyasete atılma hazırlıkları yapmış olduğu dönemde Rusya yanlısı güçlere karşı savaşan askerler için konser organize eden Zelenskiy, Ukrayna ordusuna yüklü bağışlarda da bulunmuş oldu.

O kaotik ortamda gelişmeler onu iyice siyasete itti ya da onun siyasete itilmesi için kurgusal gelişmeler realize edildi. Rusya ile görüşmeler yapılması için inisiyatif almaya teşebbüs eden Vladimir Zelenskiy’in siyasete yönelik atakları halk tarafınca sempatiyle karşılandı. Zelenskiy, bu ilginin peşinden 2017 senesinde “Halkın Hizmetkârı” partisini oluşturmak için harekete geçti, 31 Mart 2018 tarihinde de partinin Hakkaniyet Bakanlığı’na kaydı yapılmış oldu.

2019 yılbaşısı ise Zelenskiy’nin siyasete tam saha girmiş olduğu tarih oldu. Vladimir Zelenskiy’in güldürü programının ekrana geldiği “1+1 Televizyonu”, 2018’in son saatlerinde Devlet Başkanı Petro Poroşenko’nun halka seslendiği geleneksel yeni yıl kutlamasını yayınlanması beklenirken, saatler 24.00’ü gösterdiğinde kanal Zelenskiy’nin devlet başkanlığı adaylığını açıklamış olduğu konuşmaya yer vermişti.

Ukrayna halkı 20 Mayıs 2019’da sandık başına gitti, Vladimir Zelenskiy de yüzde 73,2’lik ezici bir seçim zaferiyle Ukrayna Devlet Başkanı oldu. Zelenskiy ile ilgili en fazla gündeme getirilen konulardan biri de aslına bakarsan bu tv kanalının sahibi olan oligark İgor Kolomoyskiy’le ilgili.

Zelenskiy’in onun desteğiyle devlet başkanlığına aday olduğu biliniyor. Ülkenin en varlıklı ve etkili kişilerinden kabul edilen eski vali Kolomoyskiy, Ukrayna’nın en büyük bankası Privatbank’taki hisselerine devlet tarafınca el konulmasının peşinden karşıcılık saflarına geçmesiyle tanınıyor.

Kolomoyskiy, o dönemde Ukrayna Devlet Başkanı olan Petro Poroşenko ile gerilimler yaşamıştı. Vldamir Zelenskiy, bu iddialarla ilgili olarak, “O benim patronum değil, 1+1 kanalının sahibi. Bizim ülkede tüm kanallar, büyük işletmeler oligarklara ilişik. Şu demek oluyor ki ülkedeki 40 milyon şahıs onlar için çalışıyor” açıklamasında bulunmuştu.

SAYGISIZLIK ETTİĞİ ERDOĞAN’DAN YARDIM İSTEMEK DURUMUNDA KALDI

Vladimir Zelenskiy’in komedyenliği dönemindeki kimi tavırları ise seneler sonrasında ülkesi için Türkiye ile yapmış olduğu “yardım odaklı” görüşmeler esnasında hatırlanacaktı. Zelenskiy’in yapmış olduğu programlardan birisi de “Veçerny Kvartal” isminde bir güldürü dizisiydi.

Çekimlerinin bazıları Türkiye’de meydana getirilen bu programda, metinleri kendisi yazan Zelenskiy, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın senelerdir seçim zaferleri kazanmasını, vazife süresinin uzunluğunu hicvetmişti.

Aynı programda birçok “Batı seçimi stereotip” klişeleri de kullanan Vladimir Zelenskiy, sık sık “Türk erkeklerini fesli, bayanları da peçeli” olarak resmetmişti.

Vladmir Zelenskiy, birkaç yıl sonrasında devlet başkanı olduğunda ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan yardım istemek durumunda kalmıştı.

Rusya ile Ukrayna arasındaki krizin adım adım ilerlediği günlerde müdafa gereksinimleri için Erdoğan’dan talepte bulunan Zelenskiy, muharebeye kısa bir süre kala da Erdoğan’ın iki ülke içinde arabulucu olmasını hararetle istemişti.

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, son olarak iki gün ilkin yapmış olduğu basın toplantısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la ilgili şunları söylemiş oldu: “Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüştük. Fazlaca ciddi, oldukça sıcak bir ilişkimiz var. Erdoğan, bir tek dronelarla destek olmuyor. Başka yardımları da var Sayın Erdoğan’ın. Ukrayna’ya yardım etmiş olduğu birçok mevzu var. Siyasal düzeyde birçok girişimi var. Erdoğan kuvvetli bir önder, oldukça destek oluyor. Türkiye Ukrayna’ya güvenlik garantisi verebilecek ülkelerden bir tanesi.”