Tüm dünyada negatif yönde ilerleyen iktisat, doların öteki mahalli paraların karşısında kıymet kazanması ile beraber zor bir dönemeçe daha girdi. Türk iktisat yönetimi de Türk Lirası’nın güçlendirme emek harcamaları içinde birçok enstrümanı devreye soktu

Gömü ve Maliye Bakanlığı’nın bu yöndeki çalışmasının ürünü olan gelire endeksli devlet iç borçlanma senedinin (GES) ile ilili vatandaşın merak ettikleri ayrıntılar belli oldu.

GES’in vadesi 6 ay olarak belirlenirken sonraki aşamalarda 1 yıl ve/yada öteki vadelerde de ihraç yapılması öngörülüyor.

Gömü ve Maliye Bakanlığı, iktisat yönetiminin, Türkiye Iktisat Modeli çerçevesinde süratli ve çözüm odaklı adımlar atmaya devam edeceğini, atılacak yeni adımlar silsilesinin Bakanlık ve ilgili kurumlarca kamuoyuyla paylaşılacağını duyurmuştu.

GES ihracı ile ilgili yurttaş bilgilendirildi

İHA’nın haberine gore söz mevzusu duyurunun arkasından Bakanlık tarafınca yatırım araçlarının çeşitlendirilmesi, yatırımcı tabanının genişletilmesi ve yatırımcıların Türk Lirası eşeysel varlıklara yönelimlerinin teşvik edilmesi amacıyla GES ihraç edileceği açıklandı.

Talep toplama işlemi 15-22 Haziran içinde

Bu çerçevede, Türkiye genelinde 15-22 Haziran döneminde, GES ihracına ilişkin talep toplama işlemleri gerçekleştirilecek.

Gelirler, KİT’lere endeksli olacak

Vatandaşların yatırımlarını Türk Lirası eşeysel varlıklara yönlendirebilmesi için alternatif bir vasıta olarak açıklanan GES getirileri, gelir performansı kuvvetli olan ve bütçeye kazanç aktarımı meydana getiren kamu tutumsal teşebbüslerinin (KİT) gelirlerine endeksli olacak.

Yurttaş gelir oranı dağılımından, negatif etkilenmeyecek

Yeni uygulamada, 3 ayda bir ödenecek kuponlar için uygulanacak asgari getiri garantisi yardımıyla, vatandaşların gelir paylarındaki değişimlerden negatif etkilenmesi önlenecek.

Kazanç fazlası, ek gelir olacak

Bununla beraber, GES’lere mevzu KİT’lerden bütçeye aktarılan kazanç performansı beklenenin üstünde vardığında yatırımcılara ilave getiri sunulacak.

Senetlerin asgari talep tutarı 1.000 lira

Asgari talep tutarı 1.000 lira olarak belirlenen senetler 1 liranın katları şeklinde ihraç edilecek. Senetler, talep toplama periyodunu takip eden haftada, 24 Haziran Cuma yatırımcıların hesaplarına aktarılacak.

Kupon ödemelerinde KİT’lerin geliri baz alınıyor

GES’lerin kupon ödemelerinde esas alınacak beklenen kazanç oranı tutarı olarak, 2022 Yılı Bütçe Kanunu’nda açıklanan 2022 yılı için toplam 874 milyon 144 bin liralık (ilgili KİT’lerden sağlanan gelir tahmini) gelir tahmini tutarı baz alınacak.

DİBS gelirlerine sıfır stopaj

Öte taraftan, 22 Aralık 2021-31 Aralık 2022 döneminde iktisap edilen, DİBS’lerden elde edilmiş gelir ve kazançlara yüzde sıfır stopaj uygulanacak. Bu sebeple, 23 Eylül 2022 ve 23 Aralık 2022 tarihlerinde yapılacak kupon ödemelerinde stopaj oranı yüzde sıfır olacak.

En oldukca dört gözle beklenen 10 sual ve cevabı

GES’lere ilişkin en oldukca dört gözle beklenen 10 sual ve yanıtları şöyleki:

Gelire endeksli olduğu anlatılan senetler hangi kurumun gelirine endeksli olacak?

GES’lerin getirileri, kamu tutumsal teşebbüsleri içinde yer edinen Devlet Hava Meydanları İşletmeleri (DHMİ) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nden (KEGM) bütçeye aktarılan kazanç paylarına endeksli olacak.

Ödenecek asgari bir gelir oranı olacak mı, olacaksa bu oran iyi mi belirlenecek?

İhraç aşamasında Bakanlık tarafınca her bir kupon ödemesine baz teşkil edecek bir getiri oranı belirlenecek.

Kupon ödemelerinde, ihraç yılı Bütçe Kanunu’nda, ihraç yılı ve senedin vade periyodunu kapsayan seneler için açıklanan kazanç payına ilişkin gelir tahmini sayıları ile kupon ödemesinin gerçekleşeceği aydan bundan önceki ay itibarıyla açıklanmış son 3 ayda elde edilmiş toplam kazanç oranı tutarlarına ilişkin gerçekleşmeler neticesinde, Bakanlık tarafınca ihraç aşamasında belirlenen getiri oranı endeksleme yöntemiyle tekrardan değerlenecek.

Bu çerçevede, kazanç paylarına ilişkin endeks oluşturulacak ve yatırımcıya ödenecek nihai getiri oranı, ihraç aşamasında Bakanlık tarafınca belirlenen getiri oranının, kazanç oranı gerçekleşmeleri çerçevesinde hesaplanacak endeks değeriyle çarpılması yöntemiyle hesaplanacak.

Kupon oranının azami yüzde 110’una kadar getiri

İlgili endeks kıymeti asgari 95 ve azami 110 seviyesinde olabilecek ve bu kapsamda yatırımcıya duyuru edilen kupon oranının asgari yüzde 95’ine denk gelen bir getiri garantisi sunulurken kazanç payları gerçekleşmelerinin projeksiyon tutarının üstünde olması durumunda yatırımcılar duyuru edilen kupon oranının azami yüzde 110’una kadar getiri de elde edebilecek.

Bu ay yapılacak ihraçta Gömü tarafınca belirlenen dönemsel getiri yüzde 5,32 ve senelik bileşiği yüzde 23,04 olacak. Bu kapsamda, gelir gerçekleşmelerine gore azami senelik bileşik getiri oranı yüzde 25,54’ü bulabilecek.

Duyuru ve talep toplama işlemleri iyi mi gerçekleştirilecek?

Söz mevzusu senetlere ilişkin ihraç duyurusu, talep toplama süreci ve senede ilişkin özelliklerin yer almış olduğu dokümanlar Bakanlığının web sayfasından kamuoyuyla paylaşılacak.

Bununla beraber, söz mevzusu senetlerin ihracı halka arz yöntemiyle gerçekleştirilecek, talep toplama süreci aracı bankalarla belirlenecek.

Üründen yararlanmak isteyen vatandaşlar hangi adımları izleyecek?

Bu mevzuda aracı bankalar vatandaşları detaylı bir halde (ilgili hesapların açılması, menkul kıymet transferi, saklanması benzer biçimde hususlar hakkında) bilgilendirecek. Öteki taraftan, geçmişte uygulanan halka arzlarda olduğu şekliyle vatandaşlar aracı bankalara müracaat yaparak bu ürünü kolaylıkla alabilecek.

Ürünün vadesi ve vade getirisi iyi mi hesaplanacak?

Senedin vadesi 6 ay olarak belirlendi. Sonraki aşamalarda 1 yıl ve/yada öteki vadelerde de ihraç yapılması öngörülüyor.

Kamu bankaları devrede olacak

Ürün hangi bankalar vasıtasıyla gerçekleştirilecek?

Talep toplama ilk etapta Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Vakıflar Bankası vasıtasıyla gerçekleştirilecek.

Vatandaşların gelir paylarındaki değişimlerden negatif etkilenmesi iyi mi önlenecek?

Senedin nihai getiri oranı, Gömü ve Maliye Bakanlığı tarafınca belirlenen getiri oranının kazanç oranı gerçekleşmeleri çerçevesinde hesaplanacak endeks değeriyle çarpılması yöntemiyle ortaya çıkacak.

İlgili endeks kıymeti asgari 95 ve azami 110 seviyesinde olabilecek. Bu kapsamda yatırımcıya duyuru edilen kupon oranının asgari yüzde 95’ine denk gelen bir getiri garantisi sunulurken kazanç payları gerçekleşmelerinin projeksiyon tutarının üstünde olması durumunda yatırımcı daha yüksek bir getiri elde edebilecek.

Gelirden bir tek gerçek kişiler yararlanacak

Sisteme bir tek gerçek kişiler mi dahil olacak, firmalar dahil olabilecek mi?

Söz mevzusu senetler bir tek gerçek kişilere ihraç edilecek.

Kur korumalı mevduat hesabını ya da açıklanan değişik ürünleri kullananlar bunu da kullanılabilecek mi?

Anılan hesap ve/yada ürünleri kullanan vatandaşlar da bu senetleri satın alabilecek.

Sisteme bir tek döviz hesabını bozduranlar mı dahil olacak?

Söz mevzusu ihraçlara tüm bireysel yatırımcılar dahil olabilecek.